Fotoplastikon. Anioły w chłopskich sukmanach… – fotorelacja

26 lutego 2018

Bohaterką cieszącego się niesłabnącym zainteresowaniem cyklu popularno-naukowych wykładów realizowanego w gościnnych wnętrzach kaliskiego CKiS pod szyldem „Fotoplastikon. Kalisz na zdjęciach z XIX i XX wieku” tym razem była Anna Tabaka. Ceniona historyk sztuki i znawczyni dziejów Kalisza tym razem mówiła o modernizmie, który wkroczył do kilku kaliskich świątyń na początku XX wieku.

Wykład Anny Tabaki nosił tytuł „Anioły w chłopskich sukmanach. Malowane dzieje z trzech kaliskich kościołów: św. Józefa, św. Mikołaja i św. Michała Archanioła na Dobrzecu”. Prelegentka celnie zauważyła niezwykły sposób, w jaki idee modernizmu wkroczyły w świadomość kaliszan. Nowoczesne idee sztuki z przełomu XIX i XX wieku znalazły udane realizacje w polichromiach wymienionych w tytule świątyń. Nie wszystkie się zachowały, tym cenniejsze było obejrzenie ich na starych widokówkach i zdjęciach oraz poprzez opisy obserwatorów tamtego czasu. Kaliszanie pokochali modernizm, choć nie brakowało – cytowanych przez Annę Tabakę – głosów krytycznych i sądów o brak wiary wśród twórców polichromii. Warto zauważyć, że autorami, a często i wykonawcami,  polichromii powstających w latach 1904-1905 byli artyści warszawscy: Stanisław Rudziński, Bronisław Wiśniewski i Stanisław Jasiński oraz jego brat Zdzisław, który jako malarz odniósł największy ogólnopolski sukces.

Do dziś podziwiać możemy przedstawienia w prezbiterium katedry św. Mikołaja oraz w dobrzeckim kościele pw. Michała Archanioła. Niestety, nie przetrwała – prawdopodobnie najciekawsza formalnie i treściowo – polichromia z kolegiaty WNMP, obecnego Sanktuarium św. Józefa. „Wprowadzanie młodopolskiej, a więc nowoczesnej sztuki do wnętrz świątyń – zauważyła Anna Tabaka – musiało być aktem znaczącym dla lokalnej społeczności”. Nam, współczesnym, malowane wystroje ścian kościołów pokazują obecnie jedną z dróg, którą kroczyła niepodległość.