Dwoje artystów ludowych z Południowej Wielkopolski – Stanisława Kowalska z podjarocińskiej Goliny i Leon Lewandowski z Jagodzińca k. Brzezin kaliskich – zostało laureatami 43. edycji nagrody im. Oskara Kolberga, najważniejszego wyróżnienia w dziedzinie kultury ludowej i tradycyjnej.
6 czerwca 2018 roku w samo południe na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się uroczysta Gala 43. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”, przyznawanej raz w roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wyróżnienia wręczał minister kultury prof. Piotr Gliński wybitnym przedstawicielom środowiska kultury tradycyjnej. Na uroczystości obecni byli przedstawiciele wielu środowisk pasjonujących się polską kulturą tradycyjną, także etnomuzykolodzy, etnografowie, specjaliści, którzy zasiedli w komisji przyznającej nagrody, m.in. Dorota Ząbkowska z MKiDN, dr Anna Weronika Brzezińska z UAM w Poznaniu. Tego samego dnia wieczorem na Dziedzińcu Zamku Królewskiego odbył się plenerowy Koncert laureatów oraz Wieczór tańca, na którym bawili się mieszkańcy Warszawy i goście przy muzyce z różnych regionów Polski.
Nagroda, której patronem jest Oskar Kolberg – etnograf, folklorysta, kompozytor – ustanowiona została w 1974 r. Przyznawana jest w sześciu kategoriach: w dziedzinie twórczości artystycznej indywidualnej (sztuk plastycznych, literatury ludowej, muzyki instrumentalnej, śpiewu, tańca), kapel i zespołów folklorystycznych oraz w dziedzinie działalności badawczej, dokumentacyjnej, animacji i upowszechniania kultury ludowej. Wyróżnienia honorowe przyznawane są instytucjom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla rozwoju i popularyzacji polskiej sztuki ludowej i folkloru.
Stanisława Kowalska z Goliny jest hafciarką i twórczynią czepców ludowych. Prowadziła w 2017 roku w Jarocinie jako mistrzyni całoroczne warsztaty haftowania i szycia czepców kobiecych, dofinansowanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od ponad 40 lat tworzy tradycyjnie noszone czepki kobiece, szyje stroje, haftuje zapaski, kryzy i koszule białym haftem nasnuwanym, zaopatrując kilkadziesiąt zespołów ludowych w regionie. Jest jedyną czepkarką ludową w subregionie południa Wielkopolski, w zasięgu powiatów jarocińskiego, krotoszyńskiego i ostrowskiego. Jest laureatką odznaki honorowej „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego”.
Leon Lewandowski z Jagodzińca jest jednym z ostatnich autentycznych muzyków wiejskich. Grał na skrzypcach i basach kaliskich w kapelach powojennych na weselach i zabawach wiejskich. Od lat 80. grał w Kapeli Ludowej „Brzeziny”. Zdobył wiele nagród jako skrzypek solista, m.in. na festiwalu w Kazimierzu nad Wisłą. CKiS w Kaliszu wydało w zeszłym roku płytę z twórczością laureata pn. „Leon Lewandowski z Jagodzińca. Nie takie wolne kawołki…”. Praca Pana Leona została już dostrzeżona i doceniona odznaczeniem państwowym – Srebrnym Krzyżem Zasługi w 2008 roku oraz medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej w 2017.
Ostatnia nagroda im. Kolberga trafiła do południowej Wielkopolski w 2013 roku do rąk twórczyni koronki frywolitki z Jarocina – Eugenii Wieczorek. Natomiast wcześniej laureatami tej prestiżowej nagrody była Pelagia Pietrzak hafciarka snutkarka z Goliny oraz Zespół Folklorystyczny GOLINIACY. Tegoroczne nagrody powędrowały także do innych Wielkopolan: nauczyciela i dudziarza Romualda Jędraszaka z Poznania oraz animatorki kultury biskupiańskiej Joanny Prętkowskiej.
O nagrody dla naszych Artystów wnioskowało Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu. Organizatorem konkursu, w imieniu Ministra, jest Instytut Muzyki i Tańca z siedzibą w Warszawie, we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej (Oddział Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze) z siedzibą w Radomiu, Fundacją „Cepelia” Polska Sztuka i Rękodzieło z siedzibą w Warszawie.
Stanisławie Kowalskiej towarzyszyły wnuczka Katarzyna Ignasiak, Anna Gałczyńska z CKiS w Kaliszu i Anna Rospondek, hafciarka, tancerka, śpiewaczka i bębnistka z Kociny. Leonowi Lewandowskiemu towarzyszyli: córka Krystyna Kozłowska, wójt Brzezin Krzysztof Niedźwiedzki, wicestarosta kaliski Jan Kłysz, dyrektor GOK w Brzezinach Przemysław Sułek oraz muzycy kapeli „Brzeziny”, Lucjan Dymarczyk i Stanisław Pawlik, z którymi Laureat wystąpił w koncercie wieczornym. Nagrodzony skrzypek wystąpił także z towarzyszeniem młodszych muzyków z kapeli Gołoborze z Poznania, dla których od kilku lat jest mistrzem.
Anna M. Gałczyńska
Więcej: www.nagrodakolberg.pl
Nagrody Kolberga dla hafciarki z Ziemi Jarocińskiej i skrzypka z Kaliskiego
