Wystawa koronki frywolitki – Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu

Mistrzyni frywolitki. Warsztaty koronki czółenkowej z Eugenią Wieczorek z Jarocina

Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu zrealizowało w 2020 roku warsztaty koronki czółenkowej tzw. frywolitki. Zajęcia 2-3 razy w miesiącu trwały od marca do listopada w Kamienicy Kultury i w Jarocińskim Ośrodku Kultury w Jarocinie, a także w formie online. Warsztaty prowadziła mistrzyni Eugenia Wieczorek z Jarocina, jedna z najlepszych twórczyń tego rękodzieła w Polsce. Uczestniczki na zajęciach uczyły się rysowania wzorów i ich odczytywania, wiązania węzełków i pikotów, łączenia kółek oraz posługiwania się jednym lub dwoma czółenkami.

Magdalena Wieczorek

Panie stworzyły łącznie 120 prac koronkowych: serwet, ozdób świątecznych, kołnierzyków, chusteczek i biżuterii według wzorów mistrzyni. Misterne prace stworzone za pomocą białej (i nie tylko) nici oraz czółenka można oglądać na powarsztatowej wystawie online.

WYSTAWA W JAROCINIE 17.05-20.06.2021

Warsztaty ukończyło 13 pań mieszkających na terenie Południowej Wielkopolski: Irmina Brunarska z Witaszyc (2 duże serwety, 2 małe i chusteczka z koronką), Helena Kaczmarek z Cielczy (4 duże serwety, 6 małych i ozdoby), Donata Kaczocha z Głogowej (4 duże serwety, 3 mniejsze, kołnierzyk, bransoletka, ozdoby świąteczne), Urszula Kmiecik z Lipowca (serweta duża i mała), Dorota Matyas z Kociny (duża i średnia serweta, 6 małych i ozdób), Jolanta Poczta z Rozdrażewa, Anna Rospondek z Kociny (duża serweta, 2 średnie, 5 małych i ozdób), Mirosława Szwałek z Borzęcic (2 małe serwetki i 3 ozdoby), Aldona Wdowiak z Kępna (2 duże serwety, 4 średnie, 8 małych i ozdób oraz kołnierzyk), Magdalena Wieczorek z Kępna (2 duże serwety, 3 średnie, 5 małych i ozdób świątecznych), Agnieszka Zagwojska z Godziesz Wielkich (5 dużych i średnich serwet, kolczyki i bransoletka, ozdoby świąteczne), Maria Magdalena Ziętek z Tarc (średnia serwetka i 5 małych oraz ozdób, kołnierzyk, bransoletka) i Urszula Zaradniak z Dąbrowy (duża serwetka). Warsztaty koordynowała Danuta Wróbel z Goliny, a zaprojektowała i zrealizowała Anna Gałczyńska z kaliskiego CKiS.

Jolanta Poczta

Frywolitka to rodzaj koronki artystycznej wykonywanej przy pomocy czółenka i cienkiej nici, szydełka, nożyczek i igły, nazywana koronką czółenkową. Jej elementami są węzły (tzw. parki) i pikoty, które łączy się w kółka i półkółka (łuki). Tradycyjne frywolitki są białe. Do ich wykonywania używa się cienkich nici, które sprawiają, że koronki są bardzo pracochłonne, ale zarazem wytrzymałe, mocne i delikatne, finezyjne. Koronką czółenkową wykonuje się serwetki, kołnierzyki i mankiety, aplikacje oraz wstawki do bluzek, sukienek i spódnic. Do Polski frywolitki sprowadzone zostały z Europy Zachodniej w XVIII wieku staraniem sióstr zakonnych. Wykonywano je w klasztorach i na dworach, skąd ta technika przenikała do kół włościanek i szkół. W okresie międzywojennym młode dziewczęta w Jarocinie uczyły się tworzenia koronki czółenkowej od sióstr Elżbietanek oraz miejscowych hafciarek. W czasach współczesnych na tym terenie koronka narodziła się na nowo dzięki zajęciom w Klubie Nauczyciela w Jarocinie. Tam właśnie w 1980 roku poprowadziła naukę tej sztuki Paulina Samol z Poznania. Eugenia Wieczorek, związana z jarocińskim Klubem, pogłębiła swoją znajomość frywolitek na warsztatach. Od tamtej pory sama przekazuje tę sztukę jako instruktorka i mistrzyni koronki czółenkowej.

Anna Gałczyńska

Więcej o warsztatach koronki frywolitki.

wystawa frywolitki

Zadanie jest realizowane w ramach programu Kultura ludowa i tradycyjna z zadania „Mistrz Tradycji”. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Organizator: Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu

facebook/Folklor-południowej-Wielkopolski

Partner: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Jarocin