Wincenty Śniegula – skrzypek ludowy i budowniczy instrumentów z Popowa k. Szczytnik w powiecie kaliskim. Urodził się 1889 w Popowie i tam mieszkał; zmarł w 1970 roku[1]. Został nagrany w 1959 roku przez zespół etnomuzykologów z Poznania pod kierunkiem dra Jarosława Lisakowskiego. Opisany przez Lisakowskiego w Pieśniach kaliskich – jako budowniczy instrumentów: basów i bębnów. Zamieszczone jest tam także zdjęcie muzykanta z basami oraz opis zbudowanych przez niego instrumentów. Zapis muzyki z XIX wieku znajduje się w archiwach ISPAN w Warszawie oraz w MOZK w Kaliszu. Nagrania utworów wykonywanych przez Wincentego Śniegulę zostały także zaprezentowane w wydawnictwach płytowych kaliskiego Muzeum Folklor Ziemi Kaliskiej z 2007 i Melodie stamtąd, cz. 1 z 2015, wydanej przez ISPAN z Warszawy i CKiS w Kaliszu.[2]
Etnomuzykolog dr Jarosław Lisakowski w dodatku muzycznym „Pieśni kaliskich” pisał o Śnieguli: […] Na uwagę zasługują tu jeszcze trzystrunowe basy (przerobione z dwustrunowych) z Popowa, pięknej roboty Wincentego Śnieguli. Instrument jest drążony, oklejony fornirem, z nóżką u spodu, zbliżony wyglądem do wiolonczeli. Spotykamy się tu z ciekawym zjawiskiem „podwiązywania” basów. Na szyjce (na 5. od dołu centymetrze jej długości) znajduje się na stałe drugi próg, a szyjka wraz z dwiema strunami owiązana jest naokoło sznurkiem. Śniegula, który grywa na tych basach, wprowadził sam to urządzenie, twierdząc, że „strun nie trzeba było mocno naciągać, a wyżej stroiły”; ponadto były krótsze: „nie trzeba było ich wysoko podkręcać i tak szybko nie pękały”.[3]
Według wspomnienia jego wnuka Władysława Maciaszka z Popowa (po córce) Wincenty Śniegula grał na różnych instrumentach, na skrzypcach, na basach. Z zawodu był cieślą, bardzo uznanym w okolicy. Robił okna i drzwi, a także wiązał dachy. Po II wojnie światowej pracował przy budowie PGR-u w pobliskim Marchwaczu. Z żoną Władysławą (z Maciołków) mieli dwóch synów i dwie córki. Synowie również grali na instrumentach: na skrzypach i na akordeonie, a także zajmowali się stolarką.[4]
Na fotografii: Wincenty Śniegula, fot. J. Lisakowski [w:] tenże, Pieśni kaliskie, Kraków 1971, nr 7.
opr. Anna Gałczyńska
[1] Pochowany na cmentarzu parafialnym w Iwanowicach (gm. Szczytniki).
[2] Patrz Archiwum Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej utwory mp3; Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN w Warszawie; A. Jabłońska-Ważny, Zwyczaje i obrzędy weselne, Pieśni powszechne i melodie instrumentalne, [w:] Folklor Ziemi Kaliskiej. Żywy głos tradycji, MOZK, Kalisz 2007. Płyta CD Melodie stamtąd cz. 1, 2015, nr: 3, 41, 82.
[3] J. Lisakowski, „Pieśni kaliskie”, Kraków 1971, s. 361.
[4] Wnuk Wincentego Śnieguli pamięta nagrywanie muzyków w Popowie. Miał wówczas ok. 9 lat i pokazywał p. Lisakowskiemu, gdzie mieszkali muzycy i śpiewacy we wsi. Nagrania odbywały się w domach lub przed wejściem do chaty. Rozmowę z Władysławem Maciaszkiem przeprowadziła A. Gałczyńska w listopadzie 2015 r.
tablica pamiątkowa Wincentego Śnieguli w Szczytnikach
