A. Lehman, Rynek w Kaliszu, 1833
W 1815 r. w wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego Kalisz znalazł się w granicach Królestwa Polskiego, na rubieżach nowo utworzonej monarchii, która do 1830 r. połączona była unią personalną z Rosją. Jako miasto przygraniczne, położone zaledwie kilka wiorst od granicy prusko-rosyjskiej, a także jako stolica województwa (a później guberni), Kalisz dynamicznie się rozwijał.
cukiernica
Porządkowano jego zabudowę, wytyczano nowe ulice i place, wznoszono reprezentacyjne gmachy użyteczności publicznej.
Przygraniczne miasto o intensywnie rosnącej liczbie mieszkańców przyciągało rzemieślników i specjalistów różnych branż – między innymi złotniczej i jubilerskiej. Szczególnie licznie osiedlali się w Kaliszu złotnicy pochodzący z Prus i ziem znajdujących się pod zaborem pruskim. Zdarzało się też, że przybywali tu złotnicy z Warszawy albo z innych miast. Spróbujemy dociec, co skłaniało ich do osiedlania się i otwierania warsztatów właśnie w naszym mieście? Czym kaliskie wyroby złotnicze różnią się od tych, które produkowano w pozostałych ośrodkach Królestwa? Czy nadgraniczne położenie miasta i zagraniczne kontakty handlowe miały wpływ na formy i dekoracje srebrnych naczyń powstających w warsztatach kaliskich złotników? Dla kogo realizowali oni swe najbardziej spektakularne zamówienia? Jak potoczyły się losy kaliskich złotników po 1845 r., kiedy Kalisz stracił status miasta gubernialnego?
W trakcie prelekcji poznamy najbardziej okazałe luksusowe przedmioty srebrne powstałe w Kaliszu, należące obecnie do kolekcji Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej oraz do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, a także obiekty typowo użytkowe, znajdujące się w wyposażeniu przeciętnego mieszczańskiego domu. Poznamy też tajniki dziewiętnastowiecznego warsztatu złotniczego i wprowadzone wówczas metody pracy, które znacznie przyspieszyły dekorowanie i wykańczanie wyrobów. Dowiemy się też, jak rozpoznać przedmioty, które pochodzą z pracowni kaliskich złotników.
Specjalnie na tę okazję Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej przygotowało pulę egzemplarzy katalogu Srebra kaliskie XIX wieku w zbiorach Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej wydanego w 2018 r. Na spotkaniu będzie można zakupić to wydawnictwo w promocyjnej cenie.
Fotografie w tekście: Obraz A. Lehmana, Rynek w Kaliszu, 1833; K.L.F. Schaube, srebrna cukiernica skrzynkowa, 2. ćw. XIX w.
Na fotografiach poniżej: obiekty z kolekcji sreber MOZK.
Autorzy fotografii: Łukasz Grabek, Zbigniew Kańczukowski, Ewa Andrzejewska.
