„Z dala od orkiestry” – pokaz filmu o Zygmuncie Lubicz-Zaleskim – fotorelacja

10 listopada 2018

Pisarz, doskonały mówca i człowiek czynu o niezłomnej postawie w najtrudniejszych momentach życia, wysoko ceniony w intelektualnych sferach Paryża. Zygmunt Lubicz-Zaleski był bohaterem spotkania pod nazwą „Z dala od orkiestry”. Filmową projekcję, wystawę i rozmowę przy kawie o wybitnym Polaku wspólnie zorganizowały Fundacja im. Zygmunta Zaleskiego oraz Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu.

„Jeżeli nazwiska polskich pisarzy przestają być „pustym dźwiękiem”dla elity francuskiej, jest to w dużej mierze zasługą Zygmunta Lubicz- -Zaleskiego. Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Norwid, Wyspiański, a nawet Hoene-Wroński i Cieszkowski — stanowią ów krąg „polskich znajomych”, których usiłował on wprowadzić przez swe studia i wykłady do grona cudzoziemskich wielkości uznanych we Francji. Podobną rolę pośrednika w odbiorze wartości kultury odegrał Lubicz-Zaleski rozważając w szeregu publikacji (z nadmiernym nieraz optymizmem, który go cechował) dzieło Balzaka i jego skomplikowany stosunek do Polski” – tak o Zaleskim pisał Zygmunt Markiewicz. Jego osobowość i twórczość w Kaliszu „na żywo”, tuż przed senasem, przybliżył dr Karol Samsel, poeta i literaturoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego. Część swojego życia pełnego poświęcenia, pracy twórczej, organizacyjnej, naukowej, dydaktycznej i wojennych doświadczeń Zygmunt-Lubicz-Zaleski spisał w Dzienniku nieciągłym (1904-1925), oraz Pamiętniku od Grotowic do Buchenwaldu (1939-1945), które zostały wydane dopiero w 1998 roku. Pochodzący z francusko-polskiej rodziny reżyser Rafael

Lewandowski tworząc dokument opowiedział wielowątkową historię prof. Zygmunta Lubicz-Zaleskiego, posłużył się bogatym zbiorem materiałów historycznych, które wzbogacone zostały przez wzruszające wypowiedzi rodziny, przyjaciół oraz uczniów Zaleskiego. Już podczas studiów Zaleski za udział w konspiracji niepodległościowej został aresztowany przez władze carskie i osadzony w warszawskiej Cytadeli. Po uwolnieniu, w 1905 roku, zagrożony kolejnymi represjami – opuścił kraj. Przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości aktywnie działał na rzecz krzewienia polskiej kultury oraz w polskiej sprawie na arenie międzynarodowej, gdy Ojczyzny nie było na mapach Europy. Był między innymi prezesem Towarzystwa Artystów Polskich, a także szefem Biura Prasowego Delegacji Polskiej na Konferencji Pokojowej w Wersalu. Współpracował z polskimi naukowcami – m.in Marią Skłodowską-Curie oraz ludźmi kultury. W latach 40. XX wieku, dzięki jego zaangażowaniu, przy francuskich uniwersytetach wprowadzono lektoraty języka polskiego. Z jego inicjatywy powstało w Villard-de-Lans jedyne polskie liceum, działające oficjalnie w okupowanej Europie. Za swoją działalność został aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie nadal kontynuował swoją misję edukacyjną, prowadząc tajne wykłady i odczyty w łaźniach obozowych. Po uwolnieniu wrócił do Francji, gdzie sprawował opiekę nad polskimi stypendystami oraz głosił ideę zjednoczonej Europy.

Dodatkową atrakcją i okazją do wzbogacenia wiedzy o Zygmuncie Zaleskim była prezentowana w Sali Studio wystawa oraz spotkanie przy kawie, podczas którego można było zadać prelegentowi, dr. Karolowi Samselowi, dodatkowe pytania.