Anna Tabaka, znana kaliska historyk sztuki, szykuje nowy przewodnik po naszym mieście. Nie będzie to jednak zwykły bedeker, lecz spojrzenie zarówno na historię Kalisza, jak i wybrane miejsca poprzez pryzmat losów kilkunastu kobiet, nie tylko znanych pisarek Dąbrowskiej czy Konopnickiej, ale także rzeźbiarki Aliny Szapocznikow czy sportsmenki Zofii Smętek, która w roku 1937 zmieniła płeć i przyjęła imię Witold. Przewodnik jest w zasadzie gotowy, ale nie wiadomo, kto go wyda. Zgromadzonymi i opracowanymi materiałami Anna Tabaka podzieliła się w niedzielę w ramach „Fotoplastikonu” – cyklu popularno-naukowych wykładów realizowanych w gościnnych wnętrzach Centrum Kultury i Sztuki.
Anna Tabaka od lat zajmuje się zarówno historią sztuki, jak i dziejami Kalisza. Niesłabnącym zainteresowaniem cieszą się powołane przez nią wraz z Maciejem Błachowiczem do życia spotkania pod szyldem „Fotoplastikonu”, które co miesiąc odbywają się w sali studio CKiS. Od momentu wydania ich wspólnej książki „Nowy Kaliszanin” w roku 2010 datować można ożywienie zainteresowania historią Kalisza i jej reinterpretacją bądź nowymi, ciekawymi sposobami prezentacji.
Najnowsze badania Tabaki – jak przyznała podczas niedzielnego spotkania – wypływają jednak w stu procentach z jej osobistych zainteresowań i potrzeb. Po raz pierwszy – podkreśla historyk – nie realizowała czyjegoś zamówienia i nie konsultowała z kimkolwiek badawczych obszarów. Złożywszy wniosek do Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu zdobyła stypendium i rozpoczęła arcyciekawą podróż śladami kaliszanek lub kobiet, których obecność w naszym mieście była tyleż znacząca, co niedoceniana, zarówno przez im współczesnych, jak i późniejszych dziejopisów.
Alternatywny przewodnik Tabaki to de facto osiemnaście porterów kobiet i jednego mężczyzny (ale obrońcy praw kobiet) – Adama Chodyńskiego. Losy głównych bohaterek zostały przedstawione na ciekawie zarysowanym tle społeczno-politycznym z uwzględnieniem miejsc i przestrzeni, w których żyły i działały. Poznajemy zatem Janinę Broniewską, urodzoną w Kaliszu żonę poety, pochowaną w Atoninie Elizę Radziwiłłównę, lekkoatletkę Zofię (Witolda) Smętek, księżną Wierę Snaksarew, matkę „Srebrnej Natalii”, czyli żony Gałczyńskiego, księżną Izabelę Czartoryską, mecenasa sztuki, doktor Deborę Gross-Schinagel, dyrektor kaliskiego szpitala żydowskiego, Melanię Parczewską i Felicję Łączkowską, nauczycielki i przewodniczki wielu pokoleń oraz nastoletnią Żydówkę Fleidę, która nie przeżyła II wojny. Oczywiście, nie brakuje, ale „sfotografowanych” pod innym kątem, dwóch Marii – Dąbrowskiej i Konopnickiej.
Znajdą się w tej książce trzy rozdziały ogólne: o akuszerkach, gorsetach oraz prostytutkach i policjantkach, a także „słownik luksusu”, czyli spis reklamowanych w dawnych kaliskich gazetach produktów i usług poprawiających urodę i komfort życia. Wszystko bardzo ciekawe i gotowe do druku, ale… autorka na razie nie ma funduszy na wydanie książki. Chciałaby jednak, aby reprezentowała ona wysoki poziom edytorski, choćby ze względu na interesujące, barwne, ilustracje autorstwa Przemysława Dunaja.
„Wszystko dla pań” sprawiło, że ostatni niedzielny „Fotoplastikon” wypadł wyjątkowo ciekawie, mimo że jego autorka była chora i właściwie straciła głos. W prezentacji fragmentów przewodnika, oprócz ilustratora, dzielnie wspierał ją Jerzy Szukalski. W ten sposób powstał trójgłos, dzięki któremu apetyt na najnowszą książkę Anny Tabaki jest wyjątkowo duży. Miejmy nadzieję, że zostanie wkrótce zaspokojony.
