Piskorzewie. Okolice obecnej ulicy Majkowskiej na pierwszym planie tzw. Koza Miejska na drugim Gazownia.
Jeszcze całkiem niedawno historię postrzegano jako naukę zajmującą się tzw. wybitnymi jednostkami. Aż do dziewiętnastego wieku rolę tę odgrywali władcy, arystokracja, szlachta i ludzie kościoła. Później ich rola zaczęła maleć, na rzecz plutokracji i bogatego mieszczaństwa. A gdyby przestać patrzeć na przeszłość, jako na dzieje rodzin królewskich i uprzywilejowanych? A gdyby odzyskać ją dla zwykłych ludzi? Tak, jak pomijamy losy przodków przysłowiowych Kowalskich i Nowaków, tak często historię naszych miast ograniczamy do reprezentacyjnych dzielnic.
Czaszki. Okolice dzisiejszego Nowego Światu i ul. Czaszkowskiej – w oddali widoczny Kalisz.
A przecież Kalisz XIX i XX w, to nie tylko Kalisz Repphanow czy Chodyńskich, miasto okazałego ratusza i teatru, ale też miasto ludzi po których nie pozostał prawie żaden ślad. Dlatego, zbaczając, ze szlaku głównych ulic, postanowiłem zajrzeć na dawniejsze i dzisiejsze przedmieścia Kalisza. Oprócz najstarszych, jak przedmieście Wrocławskie i Toruńskie, większość z nich to niegdysiejsze podmiejskie wsie. Z czasem, często zresztą dopiero w XX w., włączono je w administracyjne granice miasta. Dziś niektóre są integralną częścią Kalisza. Jedne zachowały (na jak jeszcze długo?) swój pierwotny charakter, inne w niczym nie przypominają dawniejszych czasów. Ich dzieje i dzieje ludzi tu kiedyś mieszkających, to prawdziwa „terra incognita” – „ziemia nieznana” naszej lokalnej historii. Nie tyle zresztą braku źródeł, co (z nielicznymi wyjątkami) z braku zainteresowania historyków. Skoro tak szybko znika dawna zabudowa, może to już ostatnia chwila, aby zacząć badać te miejsca?
Chmielnik. Dzisiejsza ulica Stawiszyńska.
Ulica Łódzka 1915 r.
Kapliczka na Rypinku w latach 80 XX w. wg rys. Stanisława Barcikowskiego.
Budynek na Rypinku.
